Zapoznaliśmy się niedawno z chórami akordeonu, nauczyliśmy się je szybko rozpoznawać i nazywać. Odpowiednie dobieranie chórów i ich łączenie, daje sporo barw dźwięków akordeonu, o których będzie mowa w przyszłych materiałach Akademii Muzykanta. Dzisiaj porozmawiamy, o dwóch głównych rodzajach stroi akordeonu, do których później będą „wrzucane” nazwy poszczególnych barw.
Stroje Akordeonu Dzielimy Na:
Strój Suchy
(dry tuning)
Strój Mokry
(wet tuning)
STRÓJ SUCHY dry tuning
Strój Suchy – to taki strój, w którym każdy z chórów jest nastrojony „unisono”, czyli czysto. To znaczy, że każdy dźwięk nastrojony jest pod kamerton A440hz.
(Na przestrzeni lat, stosowano przedział 438-444hz, obecnie 440hz)
Strój suchy można otrzymać na max 3 chórach. A wiemy z materiałów o chórach akordeonu, że mamy do dyspozycji chór L, M i H, czyli chór niski, średni i wysoki.
Jakie kombinacje można z tego uzyskać?:
- sam chór niski L
- sam chór średni M
- sam chór wysoki H
- chór niski + chór średni - L+M
- chór niski + chór wysoki - L+H
- chór niski + chór średni + chór wysoki L+M+H - to największa kombinacja
- chór średni + chór wysoki M+H
Strój suchy akordeonu, nadaje się najbardziej do muzyki typu jazz, rock, blues, swing oraz muzyki poważnej. Jest moim ulubionym i praktycznie jednym strojem jaki używam, podczas gry na akordeonie. (wyjątek akordeon, który mam po Dziadku, bo ma tylko strój mokry)
Suchy strój nie za bardzo pasuje, a wręcz odpada, w wykorzystaniu go do muzyki ludowej, czy walców francuskich.
Tak wyglądają registry akordeonu ze strojem suchym. To zdjęcie mojego byłego akordeonu, Hohnera Pirolli III. Wszystkie kropki są w jednej linii.
Poniżej możesz obejrzeć, jak w praktyce, wygląda wykorzystanie stroju suchego, w rockowym utworze.
(to mój zespół rockowy Adrenalina akustycznie)
STRÓJ MOKRY wet tuning
Strój Mokry – to strój w którym zostało zastosowane tremolo. Tremolo jak zapewne wiesz, to charakterystyczne wibrowanie dźwięku, jakby słowik śpiewał. Niektórzy mówią o płaczliwym wibrowaniu dźwięku. Jest ono wynikiem odstrojenia jednego z chórów, kilka centów z górę, bądź w dół. Rozmiar odstrojenia w połączeniu z innymi chórami, decyduje o brzmieniu akordeonu.
I tutaj zabawy i kombinacji jest znacznie więcej w porównaniu do stroju suchego. Można na przykład na trzech średnich chórach M, jeden nastroić unisono, czyli czysto według kamertonu, drugi odstroić w dół kilka centów, a trzeci odstroić kilka centów w górę. I to zrobiliśmy tylko na średnim chórze M, czyli będzie M+M+M, w taki sposób rodzą się barwy o nazwie Musette, ale o nich kiedyś.
Wszystkich kombinacji nie będę rozpisywał, bo mi kartki braknie 😉
Kombinacji stroju mokrego akordeonu jest dużo. Wszystko zależy i od chórów jakie ma akordeon i mechanizmu registrowego, który będzie potrafił je ogarnąć, czyli połączyć/rozłączyć poszczególne chóry.
Registry z tremolami, mają kropki na poziomych liniach.
Kilka zdjęć dzięki uprzejmości kilku osób. Pierwsza galeria pochodzi z biblioteki Pana Marcina:
I kolejne zdjęcia akordeonu ze strojem mokrym, podesłał Pan Stanisław:
Jeszcze przykładowy film z akordeonem w stroju mokrym:
A Jak Wygląda Strój Basów w Akordeonie?
W teraźniejszych akordeonach, basy są najczęściej strojone unisono. Można spotkać lekkie odchyłki o kilka centów na wysokich chórach w basach. Lekkie odstrojenie stosuje się po to, żeby zmiękczyć brzmienie basów.
Także akordeony nie starsze niż 40-50 lat będą miały raczej basy nastrojone czystko pod kamerton, lub prawie czysto.
Dzięki życzliwości Pana Stanisława poznanego na fb, poniżej zdjęcie akordeonu z oznaczeniami na registrach basowych. Widać po registrach, że jest to akordeon 5-cio chórowy w basach i posiada także stój mokry. Przyjrzyj się dokładnie registrom, ten po środku włączony, włącza 4 chóry, ale 3 od lewej register, uruchamia 5 chór ten właśnie odstrojony”
Podsumowanie
Niektórzy producenci akordeonów stosują opisy nazwowe, które opracowali nierzadko „pod siebie”, dlatego jakaś nazwa barwy dźwięku, może brzmieć inaczej u innego producenta. Dlatego najbardziej pewny jest opis graficzny z kropkami, który daje informacje, o ilości chórów, jak i o ich rodzaju
Przykład błędnego rysunku graficznego i prawidłowego:
Z powyższych zdjęć, można wywnioskować też, że ten czerwony Weltmeister jest starszy i ma zapewne jeszcze drewniane głośnice. Być może przyda Ci się ta informacja, gdy będziesz szukał, czy też szukała Weltmeistra dla siebie.
Daj mi znać w komentarzu pod artykułem, jaki jest Twój ulubiony strój akordeonu: wolisz strój suchy, czy mokry?
Jeżeli masz taką wiedzę, daj mi znać również w komentarzu, w jakiej firmie, modelu akordeonu, można znaleźć 3 chóry i tylko strój suchy.
Errata: Pojawił się znakomity film, mojego jednego z idoli akordeonowych, Pana Wiesława Prządki, który pokazuje dwa akordeony, jeden w stroju suchym, drugi -mokrym z Musette:
Pozdrawiam
Jacek Urbanik
Małe dopowiedzenie do artykułu: Na akordeonie ze strojem mokrym, np 4 czy 5-cio chórowym, możesz włączyć i zagrać w stroju suchym, jeżeli mechanizm registrów Ci to umożliwi.
Zagrać odwrotnie nie da rady, czyli zagrać tremola na akordeonie, który ma fabrycznie wyłącznie strój suchy.